Hoornaars

Hoe kan je een hoornaar onderscheiden van een wesp?

De wesp is felgeel met zwart en ongeveer de grootte van een eurostuk.

De hoornaar is een stuk groter:

Een Europese hoornaar heeft een roodbruine kop met een geel gezicht. Het borststuk is overwegend roodbruin met een zwarte tekening. Het achterlijf is zwart en geel. De poten zijn roodbruin. De Europese hoornaars zijn ongeveer 3 centimeter lang.
Een Aziatische hoornaar heeft een zwarte kop met een oranjegeel gezicht. Het borststuk en achterlijf zijn zwart met enkele gele segmenten. De poten zijn zwart met opvallende gele uiteinden. De Aziatische hoornaars zijn ongeveer 2,5 centimeter lang.

Is verdelgen noodzakelijk?

De Europese hoornaar is een nuttig en zachtaardig insect. Dit moet zeker niet verdelgd worden. Wel let je best op in de buurt van hun nest.

De Aziatische hoornaar is een exotische wespensoort en vormt vooral een bedreiging voor inheemse insecten en honingbijen. Deze wespen zijn niet specifiek gevaarlijk voor mensen maar is heel beschermend naar haar nest toe en kan zeer gevaarlijk en in groep uithalen. Deze uitheemse diersoort staat bovenaan de lijst van te verdelgen insecten in Europa omdat ze in sneltempo aan het koloniseren is wat schadelijke gevolgen creëert voor onze biodiversiteit, landbouw en in sommige gevallen dus ook gevaarlijk is voor burgers.

Aan burgers wordt uitdrukkelijk gevraagd om zelf geen bestrijdingsactie te ondernemen en het aan professionelen over te laten. Bij acuut gevaar kan de brandweer verwittigd worden.

Hoe herken je een nest van een Aziatische hoornaar?

Dit insect bouwt twee types nesten: een klein primair nest in de lente en een groot secundair nest vanaf de zomer. Het nest is altijd lichtbruin omdat het wordt opgebouwd uit dode houtvezels. De Aziatische hoornaar nestelt het liefst in stedelijk gebied waar veel voedsel te vinden is.

Het primaire nest wordt gebouwd van april tot juni. Dit is altijd bolvormig en hangt op een plaats beschut tegen regen en wind. Voorbeelden zijn binnen in een schuur, een veranda, een tuinhuisje of een houthok, op een zolder of onder het dak van een carport. Voorjaarsnesten hangen meestal aan een horizontaal draagvlak zoals een plafond of een balk en hangen meestal in de buurt van water. De grootte varieert tussen een tennisbal en een kleine voetbal en de ingang zit onderaan. Het prille stadium waarin het nest niet groter is dan een tennisbal is moeilijk te onderscheiden van Europese hoornaars of andere wespen.

Hoornaars nesten

In de zomer en de herfst groeit de kolonie en neemt de omvang van het nest toe. Het wordt dan een secundair nest of zomernest genoemd. Bij plaatsgebrek verhuist de kolonie en bouwt ze een volledig nieuw zomernest op een andere locatie. In de meeste gevallen wordt het zomernest dan in een boomtop gemaakt. Deze nesten zijn moeilijker om te vinden aangezien ze pas zichtbaar worden als de bladeren van de bomen vallen. Andere plaatsen waar zomernesten kunnen gemaakt worden zijn hagen, schuren, loodsen, onder een dakoverloop of tegen een gevel.

Vaak worden nesten van Aziatische hoornaars verward met maretakken, vogelnesten, zwammen of vergroeiingen van een boomstam.

Foto: verschil tussen een primair (links) en een secundair nest (rechts) (bron: M. Segers & Ovillegas)

Bestrijding Aziatische hoornaar in Oost-Vlaanderen: samen zien we meer!

Provincie Oost-Vlaanderen zet in het najaar van 2023 in op bestrijding van Aziatische hoornaar, samen met RATO vzw.

Vanaf eind augustus verdelgen opgeleide veldmedewerkers van RATO vzw hoge nesten van de Aziatische hoornaar. De Provincie heeft hiervoor middelen voorzien, zodat de bestrijding door RATO vzw in 2023 gratis is.

Een nest gespot? Wat kan jij doen?

Onder het motto #kijkinuwkot is het belangrijk goed rond te kijken of je een Aziatische hoornaar of een nest terugvindt bij jou in de tuin of rond je huis. Spot je zo’n nest?

Is er hinder of gevaar voor mensen?

Neem contact op met de brandweer via hun e-loket.

Is het geen hinderlijk nest, zonder gevaar?

Door het nest te melden via Vespa-Watch, verlopen de vervolgstappen in Oost-Vlaanderen vanaf 17 augustus 2023 als volgt:

Stap 1: Meld het nest via de website van Vespa-Watch. Tip: Zend een foto in waarop het nest en/of de wesp goed zichtbaar is.
Stap 2: Een vrijwilliger van Vespa-Watch controleert je melding en kijkt of het om Aziatische hoornaar gaat.
Stap 3: Je ontvangt een bericht van Vespa-Watch over je melding.
Stap 4: Ging je melding over Aziatische hoornaar? Dan maakt een medewerker van RATO vzw een afspraak voor de bestrijding.
Stap 5: Medewerkers van RATO vzw komen langs om het nest te bestrijden.

Individuele Aziatische hoornaars meldt men best via waarnemingen.be of via de app ObsIdentify. Door de nesten te melden via Vespa-Watch, wordt het gevalideerde nest door een Vlaamse coördinator toegewezen aan een bestrijder. In Oost-Vlaanderen zal dat zoveel mogelijk RATO vzw zijn. Onderneem zelf geen bestrijdingsactie en laat het over aan professionelen. Gezien dit beestje vrij agressief uit de hoek kan komen in de buurt van het nest, hou je best altijd ruim afstand. Als het nest in een tuinhuis of dergelijke hangt, is het aangeraden de ruimte niet meer te betreden. De professionele verdelgers zijn opgeleid en dragen speciale beschermkledij. Een wespenpak is niet voldoende om zelf in actie te komen. Bij acuut gevaar verwittig je best de brandweer.

Tijdens de wintermaanden krijgen we vaak meldingen van nesten binnen. Deze nesten worden vaak pas zichtbaar door de bladval. Tijdens de winter zijn deze nesten niet meer bewoond. Gezien deze insecten nooit terugkeren naar hun oude nest, gaan we deze ook niet verwijderen. Op termijn worden ze sowieso afgebroken door de weersomstandigheden.

Bron: vespawatch.be

Meer info: vlaamsbijeninstituut.be en vespawatch.be.